Historia Gminy Dzierżoniów

gmina sprzed lat - grafikaZiemie, na których położona jest Gmina Dzierżoniów ze względu na swoje położenie od dawna włączone były w burzliwy nurt historii Dolnego Śląska. Osadnictwo na tych terenach sięga czasów prehistorycznych, a w VIII - IX wieku naszej ery powstaje gęsta sieć osad i grodów należących do Ślężan. Przez pewien czas panowanie nad tymi terenami rozciągnęło państwo wielkomorawskie, a później weszły one w skład królestwa czeskich Prawyśtidów. Jednak już w X wieku obszar ten zostaje włączony do młodego państwa polskiego. W X - XII wieku zaczęły powstawać ogromne grody broniące południowej granicy Polski.

Dzieje ziem rejonu Dzierżoniowskiego ściśle były związane z dworami książąt panujących na Śląsku. Generalnie losy gminy związane były z Księstwem Wrocławskim, a od XIV w. Z Księstwem Świdnickim. Przez krótki czas Dzierżoniów i okolice należały do Księstwa Ziębickiego. Pomocny obszar gminy, czyli wsie Tuszyn i Książnice, stały się na mocy układu zawartego przez księcia wrocławskiego i biskupa Wrocławia - ziemiami biskupimi. Pod koniec XIV wieku po śmierci żony Bolka II Świdnickiego, ziemie te przeszły pod panowanie władców czeskich, a od 1526 r. ziemie dzierżoniowskie wraz z całym Śląskiem przechodzą pod panowanie Habsburgów.

Okres nowożytny zaznaczył się silnymi konfliktami religijnymi i społecznymi. Prawdziwa klęska spadła na region wraz z wybuchem wojny 30-letniej (1618 - 1648). W Dzierżoniowie zmieniają się oddziały obu walczących stron: katolickiej i protestanckiej. Akt zemsty, kontrybucje, rekwizycje niszczą miasto i w ten sposób zostaje gwałtowanie zahamowany rozwój Dzierżoniowa. W XVIII w. tereny te są targane przez Wojny Śląskie (Austria - Prusy), wynikiem czego Dzierżoniów zamienia się w garnizon Pruski.

Pomimo niszczących działań wojennych, silnej germanizacji, udaje się zachować ślady Polskości objawiające się w nazewnictwie, obyczajach, wierzeniach. W 1813 r. w Dzierżoniowie miało miejsce wydarzenie na skalę europejską, doszło do podpisania traktatu zmierzającego do przeciwstawienia się Napoleonowi. Druga połowa XIX w. to rozkwit przemysłu z dominacją rolnictwa. Zakończenie II wojny światowej to powrót Ziemi Dzierżoniowskiej do Polski.

Te uwarunkowania historyczne sprawiły, że aktualnie ludność tego rejonu stanowią nacje napływowe z Polski centralnej i repatriacji ze wschodu.


Izba Historii regionalnej w Gimnazjum zaprasza

Polska w latach 1918-1921 stoczyła sześć wojen o granice i niepodległość. Józef Piłsudski w 1922r. w Katowicach powiedział znamienne słowa o granicy, która przez stulecia, bo od XIV wieku, oddzielała Śląsk od reszty ziem polskich. "Gdy inne granice były świeże i istniały od jednego wieku zaledwie, ta istniała od dziesiątków i dziesiątków pokoleń, które żyły i umierały z tym przekonaniem, że jest ona trwałą, niezłomną." Dlatego Piłsudski odzyskanie części Górnego Śląska i skrawków Śląska Dolnego określił jako największy triumf spośród naszych triumfów. W wydarzeniach, które do tego doprowadziły, brał czynny udział ks. Jan Melc - patron Gimnazjum Gminnego w Dzierżoniowie. Dlatego dla uczczenia 90 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości powstała stała wystawa przybliżająca udział ks. Jana Melca w walce o polski Śląsk. W pracy nad nią wyróżniły się uczennice: Katarzyna Podkówka, Joanna Kościelna. Powstała ona pod kierunkiem opiekuna Izby Historii Regionalnej gimnazjum - p. Janusza Głoda.

Wystawę oraz Izbę można zwiedzać w środy od godziny 14:00 do 15:20