Gmina Dzierżoniów. Stąd jestem, tu mieszkam, tu chcę żyć
30 lat samorządności to 30 lat nauki demokracji i budowania kapitału społecznego. Tworzenie prawdziwych i trwałych więzi wewnątrz wspólnoty samorządowej to zadanie, które w polityce gminy Dzierżoniów odgrywa kluczową rolę.
Władze samorządowe gminy przez ostatnich kilkanaście lat pracowały z lokalną społecznością nad tym, abyśmy byli prawdziwą samorządową rodziną. Członkowie naszej społeczności przez lata organizowali się, uczyli się samorządności, budowali relacje i zaufanie, inspirowali się wzajemnie, realizowali mnóstwo oddolnych inicjatyw... Dzięki temu nasza samorządowa rodzina rosła w siłę. Teraz możemy z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że gmina Dzierżoniów to nie tylko grupa osób zamieszkujących określone terytorium, lecz dojrzała i świadoma wspólnota, która współuczestniczy w rozwijaniu swojej "małej ojczyzny".
Od 2012 r. funkcjonuje Partnerstwo Lokalne zrzeszające 30 podmiotów, w tym organizacje pozarządowe, LKS-y, OSP, KGW oraz instytucje publiczne (szkoły, biblioteka, urząd). Razem analizujemy potrzeby naszych mieszkańców i decydujemy o kierunkach rozwoju.
Ponad 30 organizacji pozarządowych na bieżąco współpracuje z gminą, realizuje zadania publiczne, często współfinansowane ze środków pozabudżetowych, w tym z UE. Tylko w latach 2018/2019 gminne NGO-sy zrealizowały 11 zadań inwestycyjnych o wartości ponad 400 tys. zł pochodzących z PROW 2014-2020. Były to m.in. wiaty rekreacyjne, linarium czy pole do minigolfa.
Podmiotem wspomagającym współpracę organizacji pozarządowych z gminą jest Gminna Rada Działalności Pożytku Publicznego powołana w 2015 r. Działania skierowane do młodego pokolenia kreuje i realizuje z kolei Młodzieżowa Rada Gminy, również działająca od 2015 r.
Prawdziwe owoce w postaci zaangażowanych mieszkańców i licznych inicjatyw społecznych udało się uzyskać dzięki wprowadzeniu konkretnych instrumentów wsparcia.
Fundusz sołecki
Fundusz wprowadzony został w naszej gminie już w 2008 r., czyli 2 lata przed wdrożeniem "ustawowego". Wysokość funduszu w gminie Dzierżoniów systematycznie rośnie. W 2019 r. kwota ta, dla wszystkich 15 sołectw, wyniosła 412 tys. zł. Wiele przedsięwzięć finansowanych z tych środków wykonują sami mieszkańcy, co jest główną ideą funduszu. Dzięki temu wartość końcowa zadań jest znacznie wyższa od zainwestowanych środków finansowych.
Współpraca z III sektorem
To jeden z ważniejszych instrumentów wsparcia społeczności lokalnej. Gmina Dzierżoniów od lat wspiera działania organizacji pozarządowych, przekazując im dotacje na realizację zadań publicznych.
Tylko w 2019 r. na realizację otwartych konkursów ofert przeznaczono środki w wysokości 318 tys. zł. W odpowiedzi na ogłoszenia konkursowe, do realizacji przyjęto 57 ofert i podpisano umowy z 24 podmiotami na łączną kwotę 300 330 zł na zadania z zakresu 10 obszarów priorytetowych.
Wsparcie NGO-sów przez gminę to nie tylko dotacje na zadania publiczne. To także pomoc w aplikowaniu o środki z różnych źródeł, dzięki czemu organizacjom udaje się realizować duże zadania, często o wartości powyżej 100 tys. zł. Źródła pochodzenia są różne - od budżetu powiatu i województwa, po środki pochodzące z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Sportu czy Kultury i Dziedzictwa Narodowego, czy wreszcie środki Unii Europejskiej, które - jak wiadomo - nie są łatwe ani do pozyskania, ani do rozliczenia.
Na szczególną uwagę zasługuje wprowadzony w 2017 r. instrument wsparcia w postaci udzielania pożyczek organizacjom pozarządowym na projekty mieszczące się w sferze zadań publicznych gminy. Dzięki niemu organizacje mogą zrealizować zadania, które rozliczane są na zasadzie refundacji.
Inicjatywa lokalna
Kolejną formą wsparcia jest inicjatywa lokalna. To forma realizacji zadania publicznego przez administrację samorządową we współpracy z mieszkańcami, na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 19b-19h).
Dzięki realizacji zadań w ramach inicjatywy lokalnej, w minionych latach mieszkańcy modernizowali m.in. obiekty, drogi, chodniki i tereny rekreacyjne. Realizowali również tak zwane działania "miękkie", jak obchody Międzynarodowego Dnia Rodzin czy Dnia Flagi.
Doceniamy aktywność naszych mieszkańców
Co roku sołectwa biorą udział w gminnym konkursie "Kreatywne Sołectwo". Komisja konkursowa ocenia m.in. zaangażowanie sołectw w obszarze odnowy wsi, aktywność na forum gminy i regionu, a także estetykę poszczególnych miejscowości. Laureaci otrzymują nagrody finansowe ze środków gminy Dzierżoniów. To znaczące wsparcie - nagroda za I miejsce wynosi 10 tys. zł. Kolejne miejsca to nagrody finansowe w wysokości od 6 tys. do 1000 zł. Sołectwa przeznaczają przyznane środki na cele publiczne.
Nasze sukcesy
Dobra współpraca i wsparcie sołectw przynosi wymierne efekty. Aktywność naszych mieszkańców dostrzegana jest nie tylko na forum lokalnym, ale i na szczeblu krajowym.
Już czterokrotnie sołtysi z gminy Dzierżoniów byli doceniani w konkursie "Sołtys Roku". Konkurs organizowany jest przez redakcję "Gazety Sołeckiej" i Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów. Jego celem jest promowanie najbardziej aktywnych i wyróżniających się gospodarzy wsi, którzy pracują na rzecz społeczności lokalnej.
Jak do tej pory tytuły "Sołtysa Roku" odebrały: sołtys Uciechowa Elżbieta Filipek (za 2018 r.), sołtys Owiesna Joanna Pestkowska (za 2016 r.), sołtys Mościska Danuta Martowłos (za 2014 r.) oraz sołtys Dobrocina Grażyna Ziernik (za 2012 r.).
Zaangażowani w "Odnowę wsi"
Gmina Dzierżoniów i jej wszystkie sołectwa uczestniczą w programie "Odnowa Dolnośląskiej Wsi", organizowanym i finansowanym przez władze samorządowe województwa dolnośląskiego od 2009 r. Wyjazdy studyjne, szkolenia, dotacje i konkursy to instrumenty wsparcia proponowane w ramach tego programu mieszkańcom wsi.
Mieszkańcy gminy od lat korzystają z tych możliwości, m.in. co roku biorą udział w konkursie "Piękna Wieś Dolnośląska". W minionych latach byli doceniani już 13-krotnie. Zdobyli nagrody w kategoriach konkursowych: "Najpiękniejsza Zagroda", "Najlepsze przedsięwzięcie Odnowy Wsi" i "Najlepszy start w Odnowie Wsi". Dwa razy nasze miejscowości zostały też uznane za "Najpiękniejsze Wsie Dolnośląskie". To Mościsko w 2009 roku i Uciechów w 2018 r.
Wioski tematyczne
Od 2016 r. prowadzimy liczne działania w kierunku "nadania" poszczególnym wsiom motywu przewodniego i stworzenia wyjątkowych ofert wiosek tematycznych. Jest to kolejny etap w rozwoju naszych miejscowości, który pozwala na nadanie charakteru wsi, podporządkowuje działania konkretnemu tematowi, uatrakcyjnia miejscowość, a przede wszystkim umożliwia mieszkańcom zarabianie na lokalnych zasobach.
Szlaki innym organizacjom przetarło stowarzyszenie "Razem dla Wsi" z Owiesna. W 2016 r. organizacja pozyskała ponad 90 tys. zł ze środków krajowego programu "Fundusz Inicjatyw Obywatelskich" na realizację projektu pn. "Idea, która łączy - wsie tematyczne sposobem na aktywizację mieszkańców i rozwój przedsiębiorczości społecznej". Jednym z wielu działań zaplanowanych w ramach przedsięwzięcia były warsztaty, podczas których mieszkańcy gminy pracowali nad ofertami wiosek tematycznych.
Aktualnie na terenie naszej gminy najbardziej aktywne wsie tematyczne działają na terenie Owiesna ("Wieś Okrągłego Zamku"), Uciechowa ("Wioska Dobrego Humoru"), Piławy Dolnej ("Wieś Magicznego Kamienia") i Dobrocina ("Wioska Bajek i Legend").
Systematyczne spotkania, integracja i współpraca
Bardzo ważne w budowaniu więzi społecznych są systematyczne spotkania, podczas których wymieniamy się wiedzą, analizujemy działania i podsumowujemy nasze dokonania. Comiesięczne narady z sołtysami to sposób na przekazanie "w teren" ważnych informacji, ale także zebranie informacji o bolączkach i problemach mieszkańców.
Od kilkunastu lat organizujemy też spotkania integracyjne, dzięki którym mieszkańcy poszczególnych wsi mogą się zaprzyjaźnić i w przyszłości zrobić razem coś wartościowego. Wśród najważniejszych są Zmagania Sołectw, podczas których o tytuł "Supersołectwa" walczą przedstawiciele gminnych wsi. Każde zmagania mają inny motyw przewodni. Reprezentacje mierzą się w kilku konkurencjach, sołectwa mają także za zadanie przygotowanie oryginalnego stroju oraz potrawy związanej z tematyką imprezy. Z kolei podczas "Marcowej Kobieterii" lokalne liderki świętują Dzień Kobiet. Impreza jest okazją nie tylko do dobrej zabawy, ale także do integracji. Co roku odbywa się w innym klimacie - m.in. bollywood czy lat 20. i 30 XX wieku. Taka formuła imprezy zawsze pokazuje kreatywność, duży dystans i poczucie humoru mieszkanek gminy. Raz do roku odbywają się także tematyczne spotkania Partnerstwa Lokalnego.
Od 10 lat mieszkańcy podsumowują swoją pracę i przeliczają ją na złotówki. Tradycyjnie rozstrzygnięcie wspomnianego wcześniej konkursu "Kreatywne Sołectwo" następuje podczas dorocznego Święta Odnowy Wsi. Dzięki temu wiemy, jak ogromny wkład w rozwój swoich miejscowości mają nasi mieszkańcy. W latach 2010 - 2018 wartość wykonanej przez nich pracy (poza zadaniami gminy) wyniosła aż 14,5 miliona zł.
